عراق می تواند میانجی ایران با اعراب شود

دیپلماسی ایرانی: عراق دولت حیدرالعبادی، عراقی است که خواهان برقراری روابط مسالمت آمیز و بهبود روابط با کشورهای منطقه به خصوص کشورهای عربی است. درعین حال این دولت می کوشد تا با همکاری های امنیتی و نظامی با برخی کشورها از جمله ایران، فرایند مبارزه با داعش را تشدید و این گروه را از خاک عراق خارج کند. از طرفی دولت کنونی با انبوهی از مطالبات مردم، نیازهای اقتصادی، سیاسی و تسلیحاتی مواجه است که در این راستا می کوشد با افزایش تولیدات نفتی خود زمینه را برای کسب درآمدهای نفتی و تزریق آن به بودجه کشور مهیا کند. از این رو پس از سرکار آمدن حیدرالعبادی، شاهد تحولات قابل توجهی هستیم، از بازگشایی سفارت عربستان در عراق گرفته تا همکاری امنیتی با ایران برای مبارزه با داعش و همچنین افزایش سقف تولید نفت. در همین راستا با سید محسن حکیم، فرزند سید عبدالعزیز حکیم و مشاور سیاسی سید عمار حکیم، رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق به گفت وگو نشستیم تا دیدگاهش را در رابطه با موضوعات مطرح شده بیان کند:

بازگشایی سفارت عربستان در عراق چه پیامدهایی را در پی خواهد داشت؟

یکی از سیاست های دولت آقای حیدرالعبادی برقراری بهترین روابط با سایر کشورهای منطقه به ویژه همسایگان عراق است و همان گونه که در برنامه کاری دولت او که به تصویب پارلمان عراق نیز رسیده، تاکید بر سیاست همزیستی مسالمت آمیز، حسن همجواری، عدم دخالت در امور داخلی دیگر کشور و احترام متقابل مهمترین اصولی بوده که دولت حیدرالعبادی به آن پیابند است. در همین راستا از مدتی قبل، روابط منطقه ای عراق به خصوص با همسایگان در سطح مطلوبی قرار گرفته و در حال بازسازی است. از جمله این سفرها، سفر برخی مسئولان عراق از جلمه دکتر فوآد معصوم، رئیس جمهوری، سلیم الجبوری، رییس پارلمان و همچنین ابراهیم جعفری، وزیر امور خارجه به عربستان بوده که بستر و زمینه لازم برای ایجاد همکاری مشترک را فراهم کرده است. از جمله لوازم همکاری های مشترک نیز بازگشایی سفارت عربستان در بغداد بود که این کار در حال انجام است.

آیا با بازگشایی سفارت عربستان، شاهد بهبود روابط دیگر کشورهای عربی با عراق خواهیم بود؟

با توجه به اینکه طی ۴-۵ ماه گذشته که از عمر دولت حیدرالعبادی می گذرد، بیشتر کشورهای مهم عربی یا نمایندگانی را به عراق فرستادند یا خود مسئولان عراقی به این کشورها سفر کردند، بنابراین به نظر می رسد فصل جدید و نوینی از روابط میان عراق و کشورهای عربی در حال شکل گیری است. امروز آقای حیدرالعبادی در راس یک هیات عالی رتبه سیاسی به قاهره سفر و از مصر دیدار کردند. بنابراین با سایر کشورها هم در همین راستا اقداماتی صورت خواهد گرفت.

موضوع دیگر جایگاه عراق به عنوان میانجی است. تا چه اندازه این کشور می تواند نقش میانجی میان ایران و عربستان یا ایران و مصر را داشته باشد؟

بر اساس عرف روابط بین الملل، کشورهایی که با اطراف خود – همسایگان – روابط نزدیکی دارند، می توانند در این زمینه فعالیت داشته باشند. بدون تردید زمانی که روابط کشورها با همدیگر در وضعیت مطلوب قرار گرفت، کشورها می توانند میانجی باشند. از این رو عراق نیز با توجه به بعد عربی و همچنین روابط حسنه و خوبی که با جمهوری اسلامی ایران دارد، می تواند نقش آفرینی های او به عنوان میانجی، به تسهیل روابط ایران و کشورهای عربی که تا کنون با چالش مواجه بودند، بیانجامد.

عراق چگونه می تواند تعادلی میان کشورهای عربی و ایران ایجاد کند؟

عراق می تواند پل خوبی برای روابط باشد. روابط بین کشورهای منطقه یک روابط استراتژیک است. امنیت منطقه تجزیه ناپذیر است. اگر هر گونه خدشه ای به امنیت یکی از کشورها وارد شود، شاهد آثار، برون داد و بازخورد آن در سایر کشورهای دیگر هستیم. همان طور که ناآرامی و نا امنی در سوریه را شاهد بودیم که چه ابعادی را در سطح منطقه بلکه جهان در پی داشت. بنابراین منافع مشترک منطقه ای اقتضا می کند که عراق و سایر کشورهای دیگر با همکاری همدیگر بتوانند بازتعریف جدیدی از منافع منطقه ای که سایر کشورهای منطقه در آن هستند، داشته باشد. این بازتعریف قاعدتا باید به دور از دخالت و هژمونی کشورهای فرامنطقه ای باشد.

موضوع دیگر نحوه همکاری های امنیتی ایران و عراق برای مبارزه با داعش است. چگونه همکاری های امنیتی ادامه خواهد داشت؟

بدون تردید نقش مهم و فزاینده جمهوری اسلامی ایران در زمینه مستشاری و همچنین کمک های تسلیحانی که به عراق انجام شده، از روز نخست سرنگونی موصل تا اکنون برای همه عیان است و همه به آن اذعان دارند. این نقش مهمی است که انجام گرفته و تا کنون هم ادامه داد. بهبود وضعیت امنیتی که در عراق شاهد هستیم، جزء مهمی از آن به نقش مستشاری و همچنین کمک هایی جمهوری اسلامی ایران در راستای قانونی و در چارچوب همکاری فی مابین دو دولت جمهوری اسلامی ایران و عراق انجام می شود.

در این راستا اظهاراتی مطرح شده مبنی بر همکاری های ایران و آمریکا برای مبارزه با داعش؛ آیا همکاری میان ایران و آمریکا صورت گرفته است؟

تا آن جا که بنده اطلاع دارم، هیچ گونه همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در عراق وجود ندارد. اما بنده اطلاعی ندارم اگر در جاهای دیگر مسائلی بوده یا نه. در عراق هیچ گونه همکاری بر اساس اطلاعاتی که بنده دارم، میان ایران و آمریکا صورت نگرفته است.

مساله بعدی کاهش قمیت نفت است. در این راستا عراق برنامه ای برای همکاری با ایران به منظور افزایش قیمت نفت دارد؟

بدون شک با در نظر گرفتن کاهش قمیت نفت و اثرات آن بر بودجه عراق و ایران و همچنین سایر کشورهای نفت خیز می طلبد که روابط بین کشورهای نفت خیز و صادرکننده نفت، به ویژه در منطقه حساسی که ما در آن به سر می بریم، بیشتر باشد. البته این ارتباطات وجود دارد و شاهدیم که در همین زمینه عادل عبدالمهدی وزیر نفت عراق به ایران می آید و مذاکرات مهمی را در زمینه همکاری های نفتی بین ایران و عراق انجام خواهد داد.

این همکاری ها به چه صورت خواهد بود؟ تا چه اندازه ایران و عراق می توانند در چارچوب قیمت نفت همکاری کنند؟

با توجه به سطح همکاری وهمچنین با توجه به نقش و تاثیرگذاری ایران و عراق و سایر کشورهای نفت خیز می تواند نقش مهمی در تغییر قیمت نفت در بازار را شاهد باشیم. امیدواریم اوپک بر اساس جمع بندی جدید خود در ماه های آینده، وضعیت نامطلوب بازار نفت را به شکلی تعدیل کند تا شاهد ضررهای بیشتری برای سایر کشورهای تولید کننده نفت نباشیم.

با در نظر گرفتن این مساله که دولت عراق اعلام کرده خواهان کاهش تولید نفت نیست، در این صورت همکاری میان ایران و عراق چگونه میسر می شود؟

بعد از سرنگونی صدام تا به امروز با توجه به این که عراق در طول سالیان تحریم، سهم خود را در بازار از دست داد و با توجه به نیاز مبرم عراق برای بازسازی اقتصاد و مواجهه با چالش سهمگین امنیتی که همان داعش است، و در عین حال نیاز به بودجه قابل توجه برای بازسازی ارتش و خرید تسلیحات جدید، نیاز به برقراری توازن میان مطالبات مردم و همچنین نیازهای امنیتی، سیاسی، اقتصادی و بازارت نفت و تعدیل آن دارد. بنابراین عراق در وضعیت سختی قرار گرفته که از همان سال های گذشته همواره با عراق بوده است.

ارزیابی شما درخصوص عبور عراق از مالکی به حیدرالعبادی چیست؟

قانون اساسی عراق فراکسیون بزرگتر را مکلف می کند تا نامزد نخست وزیری را به پارلمان معرفی کند. با توجه به تاثیر قانون اساسی عراق که از سوی دادگاه عالی فدرال یا همان دادگاه قانون اساسی عراق، فراکسیون بزرگتر، فراکسیونی است که با اولین جلسه پارلمان تشکیل می شود. از این رو ائتلاف ملی یا همان هم پیمانی ملی به عنوان بزرگترین فراکسیون عراق بود که قبل از برگزاری جلسه پارلمان انتخاب و اعلام شد. ائتلاف ملی نیز بر اساس سازو کار داخلی و آیین نامه ای، آقای حیدرالعبادی را با ۱۲۷ رای از ۱۸۲ رای به عنوان نخست وزیر انتخاب کرد. این انتخاب کاملا مردم سالار و دموکراتیک بودده و جای هیچ گونه شبهه ای نیست. آقای مالکی نیز بعد از ۹ سال حکومت داری در جایگاه مهم معاون رییس جمهور عراق قرار گرفته است.

از نگاه شما آقای مالکی یک مهره سوخته به حساب می آید یا همچنان پتانسیل نخست وزیری را دارد؟

تحولات عراق، تحولات سنگینی بوده و هست. حوزه عراق بغرنج بوده و بدون تردید تصمیم دولتمردان عراق بر این است که از همه سرمایه های عراق در جایگاه خودشان استفاده کنند. اما این که این شخص یا شخص دیگری در کدام جایگاه قرار بگیرد، موضوعی است که بر طبق ساز و کار قانون اساسی درج شده، تعیین می شود.